Toespraak dodenherdenking 4 mei
Toespraak door wethouder Erik Ronnes - gemeente Boxmeer.
Traditiegetrouw herdenken we vandaag de slachtoffers van de 2e wereldoorlog, die vielen in ons land, in Europa en in Azië. We staan niet alleen stil bij hen die vielen voor onze vrijheid, die gedeporteerd werden of verhongerden in de oorlog. We staan stil bij al diegenen die nadien vielen in oorlogen voor de vrijheid van hun land. Of bij vredesoperaties in een land ver van huis.
Het herdenken van de 2e wereldoorlog krijgt dit jaar in onze gemeente veel aandacht. Op 17 april jl. werd in het oorlogsmuseum in Overloon het nieuwe paviljoen over de Slag bij Overloon en de Bevrijding van Venray officieel geopend. De Slag bij Overloon: een begrip in de geschiedenis van de 2e wereldoorlog. Deze militaire operatie heeft veel slachtoffers geëist, maar ook duizenden mensen uit de omgeving moesten op stel en sprong alles achterlaten en een veilig heenkomen zoeken. Oorlog was en is niet alleen een strijd tussen militairen, zoals dat in vroeger eeuwen was, maar meer en meer zijn gewone burgers slachtoffer van deze vorm van geweld.
Zoals destijds vele duizenden mensen uit onze omgeving alles moesten achterlaten, zo zie je hedentendage dat vele gevluchte en daardoor ontheemde mensen een veilig heenkomen zoeken in Europa. Mensen die niet in vrijheid kunnen leven. Waar oorlog en geweld aan de orde van de dag zijn. Wat hebben we geleerd van het verleden? Nog steeds vechten regimes om macht, om grond, om economische posities. En nog steeds zijn gewone mannen, vrouwen en kinderen hiervan het slachtoffer. Nieuwe brandhaarden ontstaan. Denk daarbij aan Syrië, Oekraïne, Afrikaanse landen, waar stammenoorlogen woeden en ga zo maar door.
Zoals destijds vele duizenden mensen een veilig onderkomen zochten en vonden, zo moeten we vandaag de dag vluchtelingen, ontheemde mensen, een onderdak bieden. Dat is onze taak. We zien de laatste maanden een groei van vluchtelingen in ons land. We zullen een modus moeten vinden, om deze mensen op te vangen, daarbij inachtnemend dat ons hetzelfde is overkomen, 70 jaar geleden. En dat ook onze inwoners van toen blij waren met opvang elders.
70. Het is maar een getal, maar toch. Dit jaar is het 70 jaar geleden dat de gemeente Boxmeer en dus ook Vierlingsbeek en omgeving werden bevrijd. Bevrijd van het juk van de bezetting. Op 5 mei 2015 wordt dit nationaal gevierd.
We constateren dat steeds minder mensen de persoonlijke herinneringen aan de bezetting en aan de oorlogstijd met ons kunnen delen. Maar we constateren ook dat de naoorlogse generaties waarde hechten aan herdenken en vieren. Waarde hechten aan die verworven vrijheid. Want vrijheid geef je door. Maar dan moet er ook iets zijn om door te geven. En dat doorgeven, dat doen we in de gemeente Boxmeer en alle dorpen. Want 70 jaar leven in vrijheid moeten we koesteren. We moeten de definitie van vrijheid in ons opnemen. Hoe was het om te leven zonder vrijheid?
Een aantal initiatieven in onze gemeente is al in gang gezet om dit begrip te duiden. Ik zal een paar voorbeelden noemen:
- Leerlingen van het Elzendaal College hebben onlangs mensen geïnterviewd die de 2e wereldoorlog hebben meegemaakt. Zij hebben hun belevenissen in openhartige gesprekken gedeeld met de jeugd. Al deze interviews zijn vastgelegd op dvd, zodat deze herinneringen bewaard blijven. De jeugd van nu kan door de belevenissen van de jeugd van toen relaties leggen met actuele oorlogen en conflicten. Verhalen over de 2e wereldoorlog worden zo verbonden met latere oorlogen en strijd.
- De Liberation Route. Een tentoonstelling in het Oorlogsmuseum in Overloon die nog tot morgen (5 mei) duurt. De Liberation Route is de route die de geallieerden in september 1944 volgden tijdens de bevrijding van Europa. In Brabant worden op 23 locaties grote veldkeien geplaatst als symbool van het Brabantse deel van deze route.
- De reizende tentoonstelling van deze route is samengebracht door 5 landen. Zij schetsen gezamenlijk vanuit diverse perspectieven hoe mensen in Europa in de vorige eeuw hun vrijheid verloren, hoe zij diezelfde vrijheid weer terugwonnen en wat zij vandaag de dag doen om die vrijheid te behouden.
- 70 jaar Leven in Vrijheid. Dat is ook de reden dat er dit jaar en tot 5 mei volgend jaar in alle dorpen van onze gemeente veel aandacht aan vrijheid wordt gegeven. Met projecten die worden gedragen door de inwoners, zodat ze ook echt aansluiting vinden. Om deze projecten te coördineren is met medewerking van de gemeente een stichting opgericht.
Allemaal initiatieven om vrijheid door te geven. De slogan van het 4/5 mei comité. Het doorgeven van vrijheid kun je alleen in een samenleving die gebouwd is op wederzijds respect. Om respectvol met elkaar om te gaan in een gelijkwaardige samenleving, is het belangrijk waakzaam te zijn voor discriminatie en uitsluiting. Om die reden moet juist als het gaat over de identiteit van mensen, respect de boventoon voeren. Het recht kan dat niet afdwingen. Respect moet voortkomen uit de manier waarop mensen elkaar benaderen. Mensen hebben veel gemeen, maar verschillen ook veel. Dat geeft kleur aan de samenleving. De verschillen mogen echter niet worden opgeblazen tot gevoelens van superioriteit. Hoe sterk iemands overtuiging ook is, niets geeft hem het recht die aan anderen op te leggen of mensen aan de kant te drukken.
De oproep tot waakzaamheid is geen oproep tot angst maar juist een oproep tot verbondenheid met de mensen om ons heen. Ter nagedachtenis aan hen die vielen is dát onze opdracht. Nooit meer oorlog. Nooit meer bevolkingsgroepen vervolgen en verachten. Geen haat. Waakzaam zijn over de eigen vrijheid, maar ook die van de ander. Het wij-zij denken is een heilloze weg!
Laten we daarom 4 mei blijven gedenken en laten we 5 mei blijven vieren, opdat we doordrongen blijven van de gevolgen van oorlog en geweld, van intolerantie, uitsluiting en vervolging, en ons dankbaar bewust blijven van onze verworven vrijheid.